Dramat romantyczny - charakterystyka i cechy

Dramat romantyczny narodził się z wymieszania liryki, epiki, tragedii i komedii przy dużym współudziale teatru szekspirowskiego i hiszpańskiego oraz różnorodnych form melodramatu.

Cechy dramatu romantycznego

• otwarta kompozycja - zerwanie z antyczną zasadą jedności miejsca, czasu i akcji, pozostawienie czytelnikowi dużego pola do interpretacji fragmentów lub całego dzieła, brak związku przyczynowo - skutkowego między kolejnymi wydarzeniami;
• synkretyzm rodzajowy - wplatanie do dramatu elementów liryki i epiki;
• synkretyzm gatunkowy - wplatanie do dramatu różnych gatunków literackich (np. ballady, pieśni);
• luźna struktura dzieła - zerwanie z klasycznym pięcioaktowym układem, wątki poboczne występujące obok głównego;
• złamanie antycznej zasady decorum (zasada zgodności treści z formą) - brak jednorodności stylistycznej przez łączenie tragizmu i komizmu, patosu i groteski;
• łączenie wątków realistycznych i fantastycznych.

Dramat romantyczny - przykłady

Nie wszystkie dzieła romantyczne wypełniały cały katalog cech dramatu romantycznego. Autorzy dobierali odpowiednie środki do swojej wizji. Możemy jednak wskazać kilka najbardziej charakterystycznych dzieł.

Nie-boska komedia - Zygmunt Krasiński

Krasiński w swoim dziele odrzucił „uświęcone” reguły dramatu klasycznego, a także czerpał garściami z innych gatunków literackich (synkretyzm rodzajowy i gatunkowy). Dzięki tym odważnym zabiegom uzyskał niesamowity efekt. Stworzony przez niego świat pełny jest niepokoju, napięcia, tragedii i piękna. Zobacz: Nie-boska komedia jako dramat romantyczny

Dziady - Adam Mickiewicz

Najbardziej charakterystyczną cechą Dziadów jest brak strukturalnej jedności. Kolejne akty nie mają ciągłej numeracji (powstawały w różnych okresach), różni je tematyka, budowa i często stylistyka. Łączy je właściwie tylko postać głównego bohatera, który w różnych częściach występuje pod różnymi imionami (Upiór, Gustaw, Konrad). Dramat nie stanowi zamkniętej całości, co pozostawia szerokie pole do interpretacji. Wymieszane wątki fantastyczne i realistyczne, wplatanie do dramatu elementów liryki i epiki (np. Wielka Improwizacja, opowiadania Kaprala Sobolewskiego i Adolfa, Wstęp). Zobacz: Dziady jako dramat romantyczny.

Balladyna - Juliusz Słowacki

Akcja Balladyny toczy się w bliżej nieokreślonym czasie za panowania legendarnego króla Popiela III i Popiela IV. W Balladynie odnajdziemy jedynie wybrane cechy dramatu romantycznego: rezygnacja z klasycznej zasady trzech jedności, złamanie zasady decorum (wątki realistyczne i fantastyczne), synkretyzm gatunkowy. Zobacz więcej: Balladyna jako dramat romantyczny

Kordian - Juliusz Słowacki

Kordian, to przykład dramatu romantycznego powstałego po powstaniu listopadowym. Od innych dramatów romantycznych różni go tematyka, koncepcja głównego bohatera i forma wyrazu, czyli zarówno forma, jak i treść. Zobacz: Kordian jako dramat romantyczny

Wesele - Stanisław Wyspiański

Wesele - dramat neoromantyczny - napisany w Młodej Polsce. Z dramatu romantycznego Wyspiański zaczerpnął konstrukcję świata przedstawionego, w którym sceny realistyczne przeplatają się z fantastycznymi. Osobom rzeczywistym ukazują się różnorakie zjawy ze świata nadprzyrodzonego, a różany chochoł nabiera cech ludzkich. Także sceny wizyjne, występujące w „Weselu”, są charakterystyczne dla twórczości romantycznej. Zobacz więcej: Cechy dramatu romantycznego w Weselu

Do najważniejszych twórców europejskich tego gatunku należą m.in. V. Hugo (np. Hernani), A. de Musset (np. Lorenzaccio)

  Dowiedz się więcej