Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Powieść poetycka, romantyczny wariant poematu epickiego, określany tą nazwą od 2 połowy XIX wieku; współcześnie używano terminu „powieść”, który zgodnie z ówczesnym jego rozumieniem, oznaczać miał nie tylko fabularność, ale i autentyczność relacji, w przeciwieństwie do „literackiego” poematu.
(Marian Maciejewski, hasło: Powieść poetycka, w: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. 2, pod red. J. Krzyżanowskiego, PWN, Warszawa 1984, s. 219-220.)


Powieść poetycka to gatunek wywodzący się z literatury angielskiej. Za prekursora tej formy literackiej wypowiedzi uznaje się Waltera Scotta. Jego utwory o tematyce historycznej (m.in. Pieśń ostatniego minstrela, Pani jeziora ) zyskały niezwykłą popularność na początku XIX wieku, wywierając tym samy olbrzymi wpływ na literaturę europejską. Jednak ostatecznie to George Byron stworzył wzór gatunkowy powieści poetyckiej, w takich utworach jak Giaur, Korsarz, Narzeczona z Abydos, Oblężenie Koryntu, Więzień Chillonu. Zasługi Byrona dla powieści poetyckiej to:
  • wprowadzenie orientalnej scenerii;
  • stworzenie nowego typu bohatera: bohater bajroniczny (obdarzony tajemniczą biografią, skłócony ze światem, owładnięty silnymi namiętnościami);
  • intensyfikacja składnika lirycznego w tekście.


W Polsce teksty Byrona tłumaczyli Antoni Edward Odyniec oraz Adam Mickiewicz.

Cechy gatunkowe powieści poetyckiej:
  • synkretyzm gatunkowy: połączenie elementów epickich i lirycznych;
  • rozbudowany utwór wierszowany;
  • fabuła o luźnej, fragmentarycznej kompozycji, nasycona momentami dramatycznymi; obecność luk i zakłóceń chronologicznych, wiele miejsc tajemniczych i niedopowiedzianych;
  • subiektywizacja opowiadania i opisu;
  • nikły dystans między narratorem a bohaterem;
  • obecność zwrotów kierowanych wprost do czytelnika;
  • narrator oceniający postawę bohatera, obnażający swój emocjonalny stosunek do zdarzeń;
  • postać narratora często stanowi maskę dla samego twórcy.


Najważniejsze polskie powieści poetyckie doby romantycznej:
  • Maria (1825) Antoniego Malczewskiego;
  • Konrad Wallenrod (1828) Adama Mickiewicza;
  • Zamek kaniowski (1829) Seweryna Goszczyńskiego;
  • Wczesne powieści poetyckie Juliusza Słowackiego: Mnich (1832) , Jan Bielecki (1832), Arab (1832), Żmija (1832), Lambro (1833).


Powieść poetycka podobnie jak poemat dygresyjny to gatunek silnie związany z epoką romantyzmu, poza jego granicami stracił możliwość rozwoju. Kolejne próby wskrzeszania tej formy wypowiedzi wyraźnie miały charakter epigoński lub były nastawione na stylizację artystyczną.



Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij






  Dowiedz się więcej
1  Maria - streszczenie
2  Sonet
3  Faustyzm